Co się stało z Twoim poczuciem własnej wartości?
Kiedy się rodzisz, jesteś doskonały. Wiesz, że jesteś wartościowy i masz prawo do życia. Głośno domagasz się spełnienia swoich potrzeb, nie wahasz się sięgać po to, czego chcesz, ani przez chwilę nie wątpisz w to, czy masz prawo wyrażać swoje JA.
A potem, na przestrzeni kolejnych lat życia, dzieje się coś dziwnego. Coraz częściej dopadają Cię wątpliwości. Zastanawiasz się, czy masz prawo o siebie zawalczyć, czy to jest dobry moment, aby zadbać o swoje potrzeby, dręczy Cię niepewność, czy jesteś wystarczająco dobry.
Zaczynasz się starać spełniać cudze oczekiwania, wciąż uczysz się nowych rzeczy, doskonalisz swoje umiejętności i udowadniasz, że jednak jesteś coś wart. Starając się podnieść poczucie własnej wartości, zaczynasz iść na skróty i popełniasz błędy, które opisuję poniżej.
Przeczytaj, a zrozumiesz lepiej:
- jakie błędy robisz najczęściej, chcąc zwiększyć poczucie własnej wartości,
- od czego Twoja wartość nie zależy, a co ją wzmacnia,
- co zrobić, aby pielęgnować w sobie przekonanie, że jesteś ważnym i wartościowym człowiekiem.
Czym jest poczucie własnej wartości?
Poczucie własnej wartości to wewnętrzna świadomość, że jesteś wartościowym człowiekiem, który ma prawo żyć, doświadczać i cieszyć się każdym dniem i który ma prawo do szczęścia i powodzenia.
To silne wewnętrzne przekonanie, że sobie poradzisz, że stawisz czoło różnym wyzwaniom. To poczucie, że zasługujesz na spełnienie swoich potrzeb i realizowanie swoich pragnień.
Skąd bierze się niskie poczucie własnej wartości? Sprawdźmy to razem…
Błąd 1: „Im więcej osiągam, tym większa jest moja wartość”
Gonisz za sukcesami? Realizujesz ambitne cele? Osiągasz wciąż więcej i więcej? Prawdopodobnie wpadłeś w pułapkę przekonania, że Twoja wartość zależy od liczby sukcesów i dokonań, jakie zgromadzisz na swoim koncie. Wierzysz, że im bardziej będziesz człowiekiem sukcesu, z im większą liczbą wyzwań sobie poradzisz, tym wyżej powędruje wskazówka na skali Twojej wartości.
Och, gdyby tak było – zbudowanie silnego poczucia własnej wartości byłoby najprostszą rzeczą na świecie. Wystarczyłoby zrobić sobie listę ambitnych celów do zrealizowania, a potem ostro wziąć się do pracy. Wraz z odhaczaniem kolejnych zadań z listy Twoja wartość wędrowałaby w górę, aż w końcu osiągnęłaby pułap maksymalny i już tam została.
No tak, tylko w praktyce to wcale tak nie wygląda. Na sesje do mnie wciąż przychodzą kobiety, które twierdzą, że na ich poczucie własnej wartości miało pozytywnie wpłynąć ukończenie prestiżowych studiów, potem zrobienie doktoratu, znajomość kolejnych języków, awans na stanowisko dyrektora w pracy, a nawet urodzenie trójki dzieci. Ale niestety wraz z osiąganiem kolejnych progów okazywało się, że poczucie wartości jak było chwiejne, tak nadal jest. I nie pomagają kolejne fakultety ani jeszcze większe sukcesy.
Bo kolekcjonując sukcesy w oczekiwaniu, że mając ich dużo, poczujesz się wartościowy, gonisz za iluzją. Wydaje Ci się, że Twoje dokonania potwierdzą światu dookoła Twoją wartość i wyjątkowość. Ale Twoja wartość nie zależy od rezultatów Twoich działań. I nie ma tu znaczenia, co osiągniesz i jak bardzo się postarasz.
A tym bardziej to, jak dużo posiadasz...
Błąd 2: „Wartościowe przedmioty wokół mnie podnoszą moją wartość”
Atrybuty sukcesu, luksusowe dobra, markowe ubrania, droga biżuteria, dom lub mieszkanie w najlepszej dzielnicy – wiele osób wierzy, że zewnętrzne oznaki wysokiego statusu społecznego pozwolą im poczuć się ważnymi i wartościowymi osobami. Nawet jeżeli ich nie stać, robią wszystko, by to zdobyć. Biorą na siebie nadgodziny, kolejne ambitne projekty i zaharowują się, pracując po kilkanaście godzin na dobę. Wiele z tych osób jest w stanie nawet zadłużyć się, zaciągając kolejne kredyty, a to na najnowszy model smartfona, a to na wakacje w modnej destynacji. Wszystko po to, by pokazać, że nie są gorsi ani mniej warci.
Mogę tutaj tylko powiedzieć, że jeżeli naprawdę czujesz się wartościowy dopiero wtedy, gdy siedzisz za kierownicą najnowszego modelu wypasionego auta, to warto byś już teraz rozejrzał się za dobrym psychoterapeutą, który pomoże Ci zbudować mocne poczucie wartości oparte na tym, co wewnątrz, a nie na zewnątrz Ciebie.
Zwłaszcza że takie podbijacze samooceny jak drogi zegarek, biżuteria czy samochód działają bardzo krótko. Już po kilku dniach powiew świeżości minie, nowe auto spowszednieje, biżuteria się opatrzy, a dziura w poczuciu własnej wartości znów zacznie dawać się we znaki.
Żeby było jasne: nie ma nic złego w otaczaniu się luksusowymi przedmiotami czy posiadaniu drogich gadżetów. Problem zaczyna się wtedy, gdy bez tych „dodatków” Twoje poczucie wartości spada i czujesz się gorszy, słabszy lub mniej ważny.
Skoro nie na przedmiotach, to może warto budować poczucie wartości na ludziach, ich opiniach? Niestety nie. To kolejna ślepa uliczka...
Błąd 3 „Moja wartość zależy od tego, co sądzą o mnie inni”
Jeżeli czujesz się wartościowy tylko wtedy, gdy inni Cię chwalą, lubią, akceptują i doceniają, a Twoje poczucie własnej wartości spada, gdy jesteś krytykowany lub odrzucany:
- czas przyjrzeć się temu, co sprawia, że tak bardzo zabiegasz o akceptację innych
- i zastanowić się, co możesz zrobić, by nie uzależniać swojej samooceny od tego, co ludzie o Tobie powiedzą albo pomyślą.
Jest to o tyle niebezpieczne, że kompletnie nie masz wpływu na ich opinię o Tobie. Możesz się starać z całych sił, wypełniać najlepiej, jak się da, swoje obowiązki, spełniać oczekiwania wszystkich dookoła, a nawet próbować przypodobać się im na wszelkie sposoby, a i tak nie masz gwarancji, że dostaniesz to, czego chcesz. Nie jesteś w stanie wpłynąć na to, co oni pomyślą i jak Cię ocenią. Nie masz nad nimi władzy, za to im oddajesz władzę na sobą.
Wystarczy czyjś krytyczny komentarz, niepochlebna opinia, a nawet grymas niezadowolenia na twarzy, byś od razu zastanawiał się, co zrobiłeś źle i w jaki sposób możesz zmienić swoje postępowanie, by naprawić swój „błąd”.
Skutek? Tak bardzo jesteś zainteresowany innymi i ich reakcjami, że kompletnie tracisz z oczu siebie. Nie wiesz już, czego Ty sam chcesz i co jest dla Ciebie ważne, bo tak bardzo koncentrujesz się na tym, by robić to, co jest ważne dla innych, i zyskać ich akceptację.
Pragnąc, by Cię lubili, zapominasz o sobie i swoich potrzebach. Zmieniasz się, dostosowujesz i coraz bardziej oddalasz od siebie. Postrzegasz siebie jako kogoś, kto jest niewystarczająco dobry. Zabiegasz o czyjąś akceptację, lecz nie jesteś w stanie zaakceptować siebie.
To smutne, ale możesz to zmienić. Zastanówmy się wspólnie...
Jak podnieść poczucie własnej wartości?
Jaki wspólny mianownik dostrzegasz, czytając o trzech błędach?
Tak, to przekonanie, że Twoja wartość jest gdzieś na zewnątrz Ciebie. W Twoich sukcesach, dobrach, które posiadasz, albo w opiniach innych na Twój temat. Że dopiero to, co osiągniesz, zdobędziesz, albo to, na co zasłużysz (akceptacja i uznanie), uczynią Cię wartościowym człowiekiem.
Tymczasem Twoja wartość jest w Tobie samym. Nie potrzebujesz jej nigdzie szukać. Nie musisz o nią zabiegać ani walczyć. Nie potrzebujesz, by ktokolwiek Ci ją potwierdził. Jedyne, czego potrzebujesz, to pielęgnować w sobie przekonanie, że jesteś ważną i wartościową osobą, która ma prawo istnieć i doświadczać wszystkiego, co najlepsze.
Jak to zrobić? Wypróbuj poniższe sposoby na budowanie poczucia własnej wartości:
Bardzo często osoby, które potrzebują czyjejś akceptacji i docenienia, nie akceptują ani nie doceniają same siebie. Łakną uznania z zewnątrz, bo same nie są w stanie go sobie dać. Nie widzą swoich zalet, nie zauważają wyjątkowości, umniejszają talenty i kwitują nawet największe osiągnięcia krótkim: „Udało mi się”, albo: „To po prostu moja praca”.
Jeżeli rozpoznajesz taki nawyk u siebie, zacznij praktykować docenianie siebie. Dostrzegaj swoje sukcesy, te małe i te duże. Doceniaj to, co robisz każdego dnia. Gratuluj sobie, okazuj sobie wdzięczność. Nie przechodź obok siebie obojętnie.
Człowiek wartościowy to nie człowiek bez skazy. Wszyscy mamy swoje wady, deficyty, słabsze strony. I to właśnie te cechy w połączeniu z naszymi zaletami i talentami czynią nas wyjątkowymi.
Pamiętaj, że Twoja wartość jest niepodważalna, nawet jeżeli czegoś nie potrafisz albo masz jakieś ograniczenia. Jeżeli chcesz i możesz nad niektórymi wadami popracować, by w ten sposób o siebie zadbać i poczuć się lepiej, zrób to. A inne swoje deficyty, na które nie masz wpływu, po prostu zaakceptuj. One czynią Cię wyjątkowym i nie umniejszają Twojej wartości.
Zawsze mów i myśl o sobie dobrze. Twoja opinia o sobie samym jest ważniejsza niż opinia innych ludzi. Jeżeli sam źle o sobie myślisz, zniwelować tego nie będzie w stanie nawet tysiąc pochlebnych opinii z zewnątrz. Pilnuj swoich myśli, ocen i osądów, jakie sobie komunikujesz na własny temat.
I nie chodzi tu o to, by bagatelizować własne błędy, unikać odpowiedzialności albo zakłamywać rzeczywistość. Raczej o to, by przyznawać sobie prawo do porażek i pomyłek i uświadomić sobie, że porażka to nie potwierdzenie Twojej rzekomej niskiej wartości, a jedynie informacja o Twoich działaniach, które mogły być nieprzygotowane albo niewystarczające.
Sprawczość i zaufanie do własnych możliwości również przekładają się na wzrost poczucia własnej wartości. Znając swoje mocne strony i ufając sobie, wiesz, że masz wszystko, by działać i osiągać swoje cele.
Jeżeli coś pójdzie nie tak, jak to sobie zaplanowałeś – patrz powyżej i nie traktuj porażki jako incydentu, który zachwieje Twoim poczuciem wartości. Bądź dla siebie dobry, wyrozumiały i życzliwy. Mając swoje własne wsparcie, będziesz w stanie przetrwać wszystkie trudne chwile i ugruntujesz się w poczuciu własnej mocy i sprawczości. A to pozwoli Ci utrzymać samoocenę na stabilnym poziomie – niezależnie od tego, czy odnosisz sukces, czy doświadczasz niepowodzenia.
Czy już rozumiesz? Dla pewności jeszcze raz odpowiedzmy wspólnie na podstawowe pytanie…
Jak odzyskać poczucie własnej wartości?
Po prostu pamiętaj: Twoja wartość jest w Tobie. Niepodważalna, nienaruszalna i niezależna od tego, co na zewnątrz. Jesteś wartościowym człowiekiem, nieważne, ile w życiu osiągnąłeś, co posiadasz i co myślą o Tobie inni.
Pobierz
bezpłatny (0 zł) poradnik –
Sprawdź, czy grozi Ci wypalenie zawodowe
Dowiesz się:
- czy masz objawy wypalenia zawodowego,
- jak sobie radzić, jeśli zauważasz je u siebie,
- do czego mogą doprowadzić,
- dlaczego przedsiębiorcy są narażeni na wypalenie zawodowe.
Mogę cofnąć zgodę w każdej chwili. Dane będą przetwarzane do czasu cofnięcia zgody.
Małgorzata Trzaskowska
Coach, trenerka rozwoju osobistego, autorka książki „Jesteś wartościowa! 10-tygodniowy trening doceniania siebie”. Propagatorka życia w zgodzie ze sobą, autorka bloga ogrodprzemian.pl i licznych artykułów o tematyce rozwojowej, mówczyni.
Po kilkunastu latach pracy menedżerskiej w międzynarodowych korporacjach rozpoczęła nowy etap swojej zawodowej drogi. Obecnie wspiera kobiety, prowadząc indywidualne sesje coachingowe i warsztaty oraz dzieląc się wiedzą i inspiracją na swoim fanpage’u.
