Analiza SWOT firmy. Jak ją wykorzystasz w swoim biznesie?

Analiza SWOT jest jedną z najstarszych, a zarazem najbardziej skutecznych metod oceny potencjału danego przedsiębiorstwa lub przedsięwzięcia. Pozwala racjonalnie dyskutować o możliwościach firmy czy projektu oraz uniknąć rozpoczęcia nierentownych działań. Strategie SWOT to nic szczególnie skomplikowanego, choć sama analiza wymaga uporządkowanego myślenia. Dlaczego?

Co to jest analiza SWOT firmy? Definicja

Analiza SWOT jest metodą strategicznej analizy i oceny potencjału lub konkurencyjności przedsiębiorstwa albo jego sfer funkcjonowania, przeprowadzoną na podstawie czterech zmiennych (potocznie: strategie SWOT), którymi są:

1. Mocne strony („S” – od ang. strenghts),
2. Słabe strony („W” – od ang. weaknesses),
3. Szanse („O” – od ang. opportunities),
4. Zagrożenia („T” – od ang. threats).

Wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje analizy SWOT:

• Pierwszy rodzaj analizy SWOT określa słabe i mocne strony jako czynniki wewnętrzne (czyli tkwiące w analizowanym obiekcie, np. firmie), a szanse i zagrożenia jako czynniki zewnętrzne, czyli takie, które nie znajdują się w orbicie samego obiektu.
• Drugi rodzaj analizy SWOT zakłada, że słabe i mocne strony to czynniki dotyczące teraźniejszości, zaś szanse i zagrożenia odnoszą się do przyszłości.
• Trzeci rodzaj analizy SWOT opiera się na założeniu, że mocne i słabe strony to czynniki subiektywne, na które analizowany obiekt ma mniejszy lub większy wpływ, natomiast szanse i zagrożenia to czynniki obiektywne, na które analizowany obiekt nie ma wpływu lub jego wpływ jest znikomy.

W praktyce te 3 rodzaje analizy SWOT często się zazębiają (zwłaszcza pierwszy i trzeci rodzaj). Niemniej, jeśli zdecydujesz się na jeden z tych rodzajów, to powinieneś się go konsekwentnie trzymać, bo nieumiejętne wymieszanie tych trzech rodzajów może spowodować, że wynik takiej analizy stanie się bezużyteczny.

W tym artykule opiszemy pierwszy rodzaj analizy SWOT.

Analiza SWOT – model

S – mocne strony firmy

Mocne strony firmy to czynniki wewnętrzne, które są atutem analizowanego obiektu i mogą zdecydować o jego przewadze nad konkurencją. Do przykładowych mocnych stron firmy mogą należeć np.:

• wysokie umiejętności pracowników,
• silny zapał do pracy,
• duże doświadczenie właściciela w zarządzaniu,
• wiedza na temat branży, w której funkcjonuje firma,
• dostęp do nowych technologii,
• duży kapitał początkowy,
• unikalny know-how.

W – słabe strony firmy

Słabe strony firmy to czynniki wewnętrzne, które są mankamentami firmy i stanowią barierę w jej rozwoju. Słabymi stronami w biznesie mogą być np.:

• brak wykwalifikowanych kadr,
• słaba motywacja pracowników,
• brak wiedzy właściciela o danej branży,
• małe doświadczenie w zarządzaniu,
• niewielki kapitał początkowy,
• brak dostępu do nowych technologii.

O – szanse firmy

Szanse firmy to czynniki zewnętrzne (czyli takie, które nie zależą od firmy), które sprzyjają organizacji i zwiększają prawdopodobieństwo, że dane przedsięwzięcie zakończy się sukcesem. Do czynników sprzyjających firmie mogą należeć np.:

• duży popyt na produkty/usługi, które firma oferuje lub zamierza wprowadzić na rynek,
• mała konkurencja,
• dobra sytuacja gospodarcza w kraju lub regionie,
• sprzyjające prawo,
• brak monopolisty na rynku.

T – zagrożenia firmy

Zagrożenia to z kolei czynniki zewnętrzne, które utrudniają firmie rozwój lub osiągnięcie dobrego wyniku. Do najczęstszych zagrożeń, jakie można spotkać w biznesie, należą:

• małe zapotrzebowanie na dane produkty/usługi,
• obecność licznej konkurencji,
• kryzys ekonomiczny,
• niekorzystne prawo gospodarcze czy podatkowe,
• obecność monopolisty na rynku.

Etapy analizy SWOT przedsiębiorstwa – czego nie możesz pominąć?

Procedura przeprowadzania analizy SWOT składa się z kilku etapów. Kto robi analizę SWOT? Zwykle dokonują jej osoby będące na kierowniczych stanowiskach, ale nierzadko bardzo potrzebne są głosy specjalistów, bo to oni często dysponują najbardziej szczegółową wiedzą o danym procesie. Czasami firmy zatrudniają specjalistów zewnętrznych do przeprowadzenia badania.

Oto etapy analizy SWOT:

1. Sformułowanie celu i przedmiotu analizy SWOT w firmie, czyli odpowiedź na pytanie, po co w ogóle prowadzimy tę analizę.
2. Zapoznanie uczestników z procedurą analizy SWOT, aby wszyscy mieli takie samo metodologicznie podejście do działań.
3. Opracowanie listy mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń. Każdy z uczestników powinien sporządzić taką listę samodzielnie, a dopiero w kolejnym etapie następuje…
4. Zestawienie list indywidualnych i stworzenie wspólnej macierzy SWOT. Na tym etapie dokonujemy również wyboru czynników najistotniejszych, redukcji tych mniej istotnych oraz uspójniamy terminologię.
5. Przedyskutowanie wyników i czas na kluczowe wnioski analizy SWOT, wynikające z zestawień pochodzących ze wspólnej macierzy SWOT. Na tym etapie sprawdzasz, czy Twoja firma albo pomysł biznesowy ma więcej mocnych czy słabych stron, a finalnie wyciągasz wniosek, czy ma szansę powodzenia. Do tego właśnie służy analiza SWOT. Zadanie ostatnie to…
6. Wypracowanie planów i wariantów działań na przyszłość, czyli opracowanie wstępnej strategii działania dotyczącego kwestii, które objęła analiza SWOT. Biznesplan poprzedzony taką analizą jest zwykle bardziej realistyczny, a Ty możesz lepiej chronić interesy firmy.

Jak przeprowadzić poprawnie analizę SWOT – tabela i podpowiedzi techniczne

Najpopularniejszym sposobem na przeprowadzenie analizy SWOT jest utworzenie (na kartce, tablicy, komputerze itp.) tabeli składającej się z czterech pól, do których wpisuje się kolejno mocne strony (w lewej górnej części), słabe strony (w prawej górnej części), szanse (w lewej dolnej części) i zagrożenia (w prawej dolnej części).

Możesz uzupełniać taką tabelę samodzielnie albo przy udziale innych osób (np. na zasadzie burzy mózgów). Jednak zanim to zrobisz, musisz wybrać czynniki, które obejmie analiza SWOT. Szablon pomoże Ci zachować w tym porządek i przejrzystość. Pamiętaj, żeby nie pominąć żadnego ważnego czynnika, a także nie analizować takich, które są nieistotne dla Twojego biznesu.

Przy analizie SWOT musisz też pamiętać o zasadzie rozłączności czynników, mówiącej o tym, że czynniki, które identyfikujesz, nie powinny być rozłączne wobec siebie. W praktyce polega to na tym, że nie powinieneś wpisywać do tabeli czynników, które są skutkiem jednego z już uwzględnionych.

Analiza SWOT – przykład (zasada rozłączności czynników)

Jeśli np. jako mocną stronę swojego biznesu określiłeś znajomość języków obcych wśród Twoich pracowników, to nie ma potrzeby wpisywać znajomości poszczególnych języków jako oddzielnych czynników. Nie powinieneś też dublować analizowanych czynników.

Inny przykład z analizy SWOT – jeżeli za mocną stronę firmy uważasz silną motywację zespołu do pracy, to nie ma sensu jako oddzielnego czynnika podawać dużego zapału do pracy.

Możesz też nadawać ważność poszczególnym czynnikom. Polega to na tym, że obok czynnika wpisujesz wartość określającą jego znaczenie dla Twojego biznesu. Jeśli wśród mocnych stron Twojej firmy znajdą się m.in. dostęp do nowoczesnych technologii i duży kapitał początkowy, ale uznasz, że dostęp do technologii ma większe znaczenie niż posiadany kapitał, możesz temu pierwszemu czynnikowi nadać „wagę” 0,3, a drugiemu – 0,2. Suma wszystkich czynników w każdej z czterech zmiennych musi wynosić 1,0.

Analiza SWOT – strategie działań

Z analizy SWOT wypływają dwa główne zestawy działań do wdrożenia w firmie:

• redukowanie zagrożeń i wykorzystywanie szans – zagrożenia znacząco obniżają efektywność wszelkich działań organizacji, dlatego w pierwszej kolejności należy je redukować bądź chronić przed nimi firmę. Natomiast szanse, aby mogły być wykorzystane, wymagają od nas podjęcia pewnych kroków (bo – jak wiadomo – samo się nie zrobi). Wprowadzaniu zmian, których celem jest wykorzystywanie szans z analizy SWOT, powinno towarzyszyć ich monitorowanie oraz wdrażanie działań zmierzających do ograniczenia oporu wewnętrznego przed planowanymi modyfikacjami.
• eliminacja słabych stron i wzmacnianie mocnych strony – słabe strony nie przestaną takowymi być, jeśli nic z nimi nie zrobimy. Dlatego powinny być stale identyfikowane, monitorowane i redukowane. Bo każdy łańcuch jest tak silny, jak jego najsłabsze ogniwo. Należy mieć też na uwadze, że w toku prac mogą pojawić się nowe słabe strony, wymagające reakcji ze strony kadry kierowniczej. Natomiast wzmacnianie mocnych stron ma na celu ich utrzymanie i rozwijanie, bo to właśnie one są kluczowymi czynnikami sukcesu danej organizacji czy projektu.

Analiza strategiczna SWOT ma na celu – jak wspomnieliśmy – opracowanie planu działań, by osiągnąć zaplanowane wcześniej strategiczne cele przedsiębiorstwa.

Oto rodzaje strategii, które można podjąć w zależności od tego, jakie są wyniki analizy SWOT:

• strategia defensywna – gdy przeważają słabe strony i zagrożenia;
• strategia konkurencyjna – gdy przeważają słabości, ale otoczenie daje więcej szans;
• strategia konserwatywna – gdy przeważają silne strony, ale istnieją również kluczowe zagrożenia w otoczeniu;
• strategia ofensywna (agresywna) – gdy dominują silne strony i szanse w otoczeniu firmy.

Często zdarza się tak, że strategia dla całego przedsiębiorstwa jest inna niż dla konkretnego obszaru. Bezcenna jest w takim przypadku analiza SWOT projektu. Na przykład firma może przyjąć strategię agresywną w zakresie rozwoju, ale w przypadku wprowadzania na rynek jakiegoś produktu bezpieczniejsza będzie strategia konserwatywna, bo kombinacja czynników, wpływających na wyniki SWOT, jest inna.

Zastosowanie analizy SWOT w biznesie – do czego jeszcze warto ją wykorzystać?

Podstawowym celem analizy SWOT w biznesie jest zbadanie potencjału firmy jako całości i w tym artykule wyjaśniliśmy zasady jej przeprowadzania właśnie na takim przykładzie. Nie oznacza to jednak, że jest to jedyne możliwe zastosowanie tego narzędzia.

Analizę SWOT można bowiem wykorzystać również do takich celów jak:

• ocena poszczególnych działów lub komórek firmy,
• analiza konkurencji,
• ocena atrakcyjności rynku,
• analiza potencjału pracownika,
• osobista analiza SWOT,
• krytyczna ocena pomysłu na biznes,
• wybór odpowiedniej strategii biznesowej.

Analiza SWOT w biznesie jest zatem stosunkowo prostym, ale bardzo przydatnym narzędziem, które pozwala uniknąć wejścia na minę. I to bez względu na to, czy dotyczy dużej rzeczy, jak całościowe działanie firmy, czy wydzielonego obszaru aktywności.

Przy rozpoczynaniu nowych projektów bardzo przydaje się też analiza SWOT pracownika, bo najlepszy pomysł nie wypali, jeśli okaże się, że nie mamy do tego odpowiednich ludzi.

Zanim zdecydujesz się rozpocząć nowy projekt, zawsze dokonaj analizy SWOT!

Pobierz bezpłatnie (0 zł)
Program Naprawy Zysków

Sprawdź, czy Twoja firma przyniesie
co najmniej dwa razy większe zyski niż teraz...

Wprowadź drobne zmiany i…

• przekonaj się, dlaczego w Twojej firmie brakuje gotówki,
• namierz pieniądze, które przeciekają Ci przez palce,
• wykorzystaj potencjał, który JUŻ w Twojej firmie JEST, a nie taki, w który trzeba dodatkowo inwestować,
• ZAPLANUJ zysk.

POBIERAM
Pobierając materiały, wyrażam zgodę na otrzymywanie newslettera i informacji handlowych od Coraz Lepszej Firmy.
Mogę cofnąć zgodę w każdej chwili. Dane będą przetwarzane do czasu cofnięcia zgody.

^{Polecana literatura:
Analiza SWOT, w: Encyklopedia Zarządzania, https://mfiles.pl/pl/index.php/Analiza_SWOT
[dostęp dn. 28.01.2022]
M. Cisek, Zwiększenie efektywności sprzedaży, w: Biblia e-biznesu, red. M. Dutko, Gliwice 2013.
K. Rdzeń, Analiza SWOT i biznesplan – wybór modelu, branży, produktu, w: Biblia e-biznesu, red. M. Dutko, Gliwice 2013.}

Maciej Wojtas

Pomaga rodzicom uczyć dzieci i odkrywać życiowe pasje (zobacz: Wojtas.Academy). Wydaje ebooki edukacyjne dla całej rodziny (zobacz: MaciejWojtas.pl). Chcesz czytać więcej jego tekstów? Zapisz się na ten newsletter.

Ewa Rot-Buga

Prowadzi własny biznes, ale – jak mówi – jej serce jest w Coraz Lepszej Firmie. Tworzy teksty, które inspirują do zmiany i rozwijania siebie. Ukończyła filologię polską i kulturoznawstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Jako doktor nauk humanistycznych czytuje rękopisy, starodruki i naprawdę dobre książki. Prywatnie pasjonatka podróży i jeździectwa – łączy te dwie pasje, realizując marzenia o wyprawach konnych po najdzikszych zakątkach świata.