Zasady, Ray Dalio – obowiązkowe lektury przedsiębiorcy

Wpadła mi ostatnio w ręce ciekawa i dająca dużo do myślenia książka Zasady Raya Dalio. Kto to taki ten Ray Dalio? Jak mawiają klasycy, nie znam człowieka. Czytam, że to miliarder, założyciel Bridgewater Associates, największego funduszu hedgingowego na świecie. Kompletnie nic mi to nie mówi, ale poznajmy się! Skoro sam Bill Gates pisze, że Ray Dalio był dla niego „źródłem nieocenionych wskazówek i przemyśleń”, zobaczmy, co ma ciekawego do powiedzenia i o co chodzi z tymi zasadami. W końcu gość prowadzi firmę od ponad 35 lat, więc przeorał już wiele ścieżek.

Książka składa się z 3 części i w sumie możesz je czytać dowolnie:

1. Pierwszą część można by nazwać teorią i wprowadzeniem do praktyki. Ray Dalio mówi w niej o tym, czym są zasady i po co nam one w ogóle w życiu.
2. W drugiej części wyjaśnia swoje najbardziej fundamentalne zasady życiowe, które stosuje we wszystkim, co robi. Najpierw wymienia je w formie listy zasad, a w kolejnej części opisuje je szczegółowo.
3. Trzecia część to czas na przedstawienie zasad zarządzania, które stosuje w swojej firmie.

To, co przewija się przez całą książkę, to zachęta autora, żebyś myślał samodzielnie przy czytaniu i sam decydował:

• czego chcesz,
• co jest zgodne z prawdą,
• oraz co z tym możesz zrobić, jak możesz to wykorzystać.

Żeby móc to zrobić, potrzebujesz jedynie dwóch rzeczy: zachować otwarty umysł i uczciwie odpowiadać na 3 powyższe pytania. Po co to wszystko? Żebyś po prostu mógł wynieść z książki wiele pożytku. Samo przeczytanie i odłożenie jej na półkę niewiele zmienia. Ale zadawanie sobie pytań i uczciwe odpowiadanie na nie, przemyślenie pewnych spraw, zastanawianie się nad własnymi zasadami, którymi kieruję się w życiu – to jest dużo trudniejsze, ale i przynosi więcej efektów!

Co to są zasady życiowe?

Zacznijmy od samych podstaw. Co to w ogóle są zasady? Według Raya Dalio zasady to: „drogowskazy kierujące Twoje działania na właściwe tory i pomagające Ci radzić sobie z prawami rządzącymi rzeczywistością”.

Dlaczego są tak ważne?

1. Tak, jak każda gra ma swoje reguły, które gracze muszą opanować, jeśli chcą wygrać, tak samo jest w życiu – zasady pozwalają radzić sobie zarówno z prawami natury, jak i z prawami rządzącymi naszym życiem. Ci, którzy je znają i rozumieją lepiej, osiągają więcej w życiu.
2. Zasady stanowią niezbędny warunek, by dostać od życia to, czego się pragnie. Brak zasad sprawia, że reagujesz na różne wydarzenia w życiu bez przemyślenia tego, na czym Ci najbardziej zależy. Wszystko dzieje się wtedy przypadkowo. Twoje zasady określają Twoje standardy zachowania. Wszystkie osoby odnoszące sukcesy działają według jakichś zasad.
3. Autor przedstawia takie zasady, które mają sens i w jego przypadku się sprawdziły.

Ray Dalio po wielu różnych doświadczeniach, obserwacji świata i życia wypracował następujące zasady, których postanowił się trzymać:

1. Pracuję nad tym, czego ja chcę, a nie nad tym, czego oczekują ode mnie inni.
2. Dochodzę do najlepszych, najbardziej niezależnych wniosków, jakie tylko potrafię sformułować, które mogą przybliżyć mnie do moich celów.
3. Testuję moje poglądy przez wystawianie ich na krytykę najmądrzejszych ludzi, jakich tylko mogę znaleźć.
4. Ostrożnie podchodzę do zbytniej pewności siebie i mam świadomość niedoborów własnej wiedzy.
5. Zmagam się z rzeczywistością, doświadczaniem skutków swoich decyzji oraz zastanawiam się, jak do nich doszedłem – robię to wszystko celem poprawy w przyszłości.

A oto piękny fragment z książki, który dla mnie był bardzo inspirujący:

„Nauczyłem się, że porażka jest generalnie spowodowana nieakceptowaniem rzeczywistości i nieumiejętnym radzeniem sobie w warunkach, jakie ona dyktuje. Z kolei dochodzenie do sukcesu to po prostu kwestia akceptacji rzeczywistości i umiejętnego poruszania się w niej.

Nauczyłem się, że dochodzenie do prawdy, jakakolwiek ona jest, w tym do wszystkiego, co większość ludzi uważa za złe – jak błędy i osobiste słabości – to coś dobrego, ponieważ pozwala radzić sobie z przeszkodami i usuwać je z drogi.

Nauczyłem się, że nie należy bać się prawdy. Choć niektóre prawdy mogą wzbudzać lęk, (…) poznanie ich umożliwia nam podjęcie odpowiednich działań.

Nauczyłem się, że mówienie prawdy jest przedłużeniem mojej wolności do bycia sobą.

Nauczyłem się, że chcę, aby ludzie, z którymi mam do czynienia, mówili, co naprawdę myślą, i słuchali odpowiedzi innych, tak aby wspólnie ustalić, gdzie leży prawda.

Nauczyłem się, że wszyscy popełniają błędy i mają jakieś słabości, i że jedną z najistotniejszych cech odróżniających ludzi od siebie nawzajem jest ich podejście do radzenia sobie z tymi błędami i słabościami. Błędy niosą ze sobą niesamowitą wartość, ponieważ w każdym z nich tkwi tajemnica i prawdziwy diament, który można zdobyć, jeśli się tę tajemnicę rozwikła.

Krótko mówiąc, nauczyłem się, że absolutna uczciwość, szczególnie w kwestii błędów i słabości, prowadzi do szybkich postępów i przybliża mnie do celu”.

Najbardziej fundamentalne zasady Raya Dalio

Oto najbardziej fundamentalne zasady, które autor wypracował w swoim życiu.

1. Należy dogłębnie zrozumieć i zaakceptować rzeczywistość, a następnie z nią współpracować, aby ostatecznie dostać to, czego chcemy od życia. Ludzie, którzy faktycznie zmieniają świat, to ci, którzy dostrzegają, co jest możliwe, i znajdują sposób, aby przekuć to w rzeczywistość.
2. Prawa rządzące naszym życiem istniały od zawsze i człowiek nie ma takiej władzy, żeby je ustanawiać. Może je jedynie zrozumieć i do nich się dostosować. Sukces osiągają ludzie, którzy dobrze rozumieją rzeczywistość i wiedzą, jak ją wykorzystać, aby osiągać swoje cele. Ci, którzy są oderwani od rzeczywistości, nie tworzą postępu, lecz problem.
3. Prawda – a dokładniej prawidłowe rozpoznanie rzeczywistości – jest najtrwalszym fundamentem osiągania dobrych rezultatów.
4. Pęd do rozwoju, czyli do stawania się lepszym, jest prawdopodobnie najpowszechniejszą siłą napędową ludzkości. A najważniejszą cechą charakteru odróżniającą ludzi sukcesu od nieudaczników jest umiejętność uczenia się i przystosowywania.
5. Naturalne jest to, że na drodze naszego rozwoju będą pojawiać się liczne przeszkody. Często będą to przeszkody w nas samych, nasze blokady emocjonalne czy bariery ego. Część osób pokona je, a część nie. Niektórzy nie będą chcieli zmierzyć się ze swoimi słabościami, zastanowić się nad sobą. Według autora to największy problem ludzi, bo to on najskuteczniej hamuje umiejętność radzenia sobie w życiu i jest źródłem rozgoryczenia i żalu do samych siebie.
6. Życie składa się z ciągu wyborów, przed którymi stajemy na co dzień, a każda decyzja pociąga za sobą określone konsekwencje. Jakość naszego życia zależy więc od jakości podejmowanych przez nas decyzji. Ciągle więc uczymy się umiejętności podejmowania właściwych decyzji.
7. Zgodnie z prawem natury – aby się doskonalić, trzeba wykraczać poza swoje ograniczenia. Bywa to oczywiście bolesne, ale daje siłę. Dalio pisze, że ból to taki system czujników, który mówi nam, że zbliżamy się do granic naszych możliwości lub że te granice przekroczyliśmy. Ten moment bólu jest ważnym momentem decyzyjnym. Zarówno ból, jak i siła biorą się z konfrontacji z własnymi słabościami.
8. Niestety, większość ludzi źle reaguje na ból. Uruchamia się w nich od razu chęć walki lub ucieczki. Jednak, jak pisze autor, „choć trudno w to uwierzyć, odczuwanie bólu może okazać się błogosławieństwem, jeśli odpowiednio się do niego podejdzie”. Ból informuje nas, że trzeba znaleźć rozwiązanie i iść dalej. A sposobem na znalezienie rozwiązania jest: głęboki namysł nad problemem, analiza przyczyn i wyciągnięcie wniosków na przyszłość.
9. Branie na siebie odpowiedzialności lub uciekanie od niej:
   • Osoby, które zrzucają winę na wszystkich lub wszystko dookoła poza samymi sobą, postępują wbrew rzeczywistości i hamują swój rozwój. Zrzucanie odpowiedzialności to tak naprawdę życzenie sobie, żeby rzeczywistość była inna, niż jest. To głupota hamująca rozwój.
   • Z kolei ludzie odpowiedzialni rozumieją, że niepowodzenia zdarzają się każdemu i że do nich należy kształtowanie swojego życia przez efektywne radzenie sobie z każdym wyzwaniem stojącym na drodze.
   • „(…) wierzę, że prawdopodobnie dostaniesz od życia to, czego chcesz, o ile będziesz potrafił zapomnieć o swoim ego, nie szukać dla siebie wymówek, dążyć do celu z otwartym umysłem, determinacją i odwagą, a w szczególności polegać na ludziach mocnych w tych obszarach, w których sam jesteś słaby”.

5-etapowy proces prowadzący do otrzymania od życia tego, czego chcesz

Bardzo ciekawy i inspirujący jest proces osiągania celów, które sobie zamierzyliśmy. Dalio podzielił go na 5 etapów.

1. Po pierwsze, musisz przede wszystkim wyznaczyć sobie jasny cel, a to wymaga wiedzy, czego tak naprawdę chcesz od życia.
   • Nasze życie przypomina trochę taki szwedzki stół, na którym znajduje się mnóstwo pyszności. Masz ochotę spróbować wszystkiego, ale nie jesteś w stanie – coś musisz wybrać, a z czegoś innego zrezygnować. Czasami gubisz się już na tym pierwszym etapie, sięgając po zbyt wiele celów naraz, czego efektem bywa zwykle to, że niewiele z nich udaje Ci się osiągnąć, albo nawet w ogóle nie osiągasz żadnego. Nie daj się sparaliżować możliwościami wyboru.
   • Co jeszcze może nas stopować na tym etapie? Codzienne obowiązki mogą pochłonąć nas tak bardzo, że tracimy z oczu nasz główny cel.
   • Jaka jest różnica między celami a pragnieniami, dlaczego tak ważne jest, żeby ich ze sobą nie mylić? I dlaczego ta nieumiejętność odróżnienia pragnień od celów może nas zaprowadzić w złym kierunku?
   • Nie wyznaczaj celów na podstawie swojego własnego przekonania o tym, co możesz osiągnąć. Bądź absolutnie elastyczny, myśl kreatywnie i bądź zdeterminowany, aby zrobić to, co niezbędne.
   • Na tym etapie przydają się takie cechy, jak: bycie dobrym w myśleniu koncepcyjnym, umiejętność spojrzenia na szeroki obraz danych, umiejętność wyznaczania priorytetów.
2. Drugi etap tego procesu to identyfikowanie i nietolerowanie problemów
   • Na drodze do celu zawsze będziesz napotykał jakieś problemy, które będą Ci przeszkadzać w zdobyciu celu. To, co ma znaczenie w podejściu do tych problemów, to zidentyfikowanie ich i nietolerowanie.
   • Jak Ray Dalio patrzy na problemy? Jego zdaniem większość problemów to krzyczące w Twoją stronę potencjalne ulepszenia, to okazja do poprawy. Im głośniejszy krzyk, tym bardziej bolesny jest problem.
   • Niezmiernie ważne jest wydobycie problemu na powierzchnię, czego przeciwieństwem jest zamiatanie go pod dywan. Takie zmierzenie się z problemem bywa trudne, ale jest niezbędne do odniesienia sukcesu.
   • Do zidentyfikowania problemu bardzo przydaje się zachowanie skupienia i umiejętność logicznego myślenia – rozwiązywanie problemów przypomina odnajdywanie magicznych haseł ukrytych w zagadkach. Inne kluczowe cechy to: zdolność dostrzegania jasnego obrazu rzeczywistości oraz syntetyzowania go, nietolerancja bylejakości, spostrzegawczość.
   • To, co przeszkadza nam w identyfikowaniu problemów, to brak woli, talentu lub umiejętności. Albo mylenie problemów z przyczynami.
3. Kolejny punkt na liście to trafna diagnoza problemów
   • O co tutaj chodzi? Po rozpoznaniu problemu musisz go dobrze zdiagnozować, żeby móc zdecydować, co trzeba z nim zrobić. Czy to poważny błąd, czy da się go łatwo naprawić, czy jednak jego rozwiązanie będzie wymagało podjęcia bardziej drastycznych działań? A może jest na tyle poważny, że trzeba obrać inną drogę do celu?
   • Tu niezmiernie przydaje się zachowanie spokoju i logicznego myślenia, żeby móc dobrze zidentyfikować przyczyny pierwotne pojawiających się problemów.
   • Kluczowe cechy na tym etapie to: umiejętność logicznego myślenia, zdolność postrzegania wielu możliwości, gotowość urażenia kogoś w celu pokonania barier ego stojących na drodze do prawdy.
4. Tworzenie planu (określanie rozwiązań)
   • Tworzenie takiego planu to jak pisanie scenariusza filmowego – wizualizujesz sobie, co ktoś zrobi, aby osiągnąć swój cel, oraz ile czasu mu to zajmie. Taki plan wyznacza zadania do wykonania.
   • Często popełniamy błąd, przechodząc od razu do działania, i nie poświęcamy w ogóle czasu etapowi planowania. To planowanie powinno poprzedzać działanie.
   • Na tym etapie przydaje się zdolność wizualizacji, zmysł praktyczny, kreatywność.
5. Wykonanie zadań zgodnie z planem
   • Nawet wspaniały plan na nic się zda, jeśli nie będzie realizowany. To, co ma znaczenie, to żeby każdego dnia wiedzieć, co jest do zrobienia, i być na tyle zdyscyplinowanym, żeby to robić. Niby proste, a najtrudniejsze :)
   • Tutaj bardzo pomocne są dobre nawyki w pracy, samodyscyplina, postawa proaktywna.

Ray Dalio i kultura organizacyjna firmy

A oto podstawowe zasady kształtowania kultury organizacyjnej, na które Ray Dalio stawia w swojej firmie. Podstawa: Aby mieć naprawdę dobrą firmę, musisz wypracować wysoką kulturę i zatrudniać właściwych ludzi.

1. Zaczynamy od prawdy – zaufaj prawdzie
   • Dalio zachęca do tego, żeby nie obawiać się prawdy. Choć raczej mamy tendencje, żeby od niej uciekać, to jednak otwarcie się na prawdę pozwoli skutecznie radzić sobie z różnymi sytuacjami.
   • Gdy w firmie jesteś prawdomówny i zachęcasz do tego również innych, daje Ci to możliwość poznania tego, co tak naprawdę myśli druga osoba, masz okazję otrzymać informację zwrotną, która jest konieczna do stawania się coraz lepszym. Jak pięknie ujął to autor, „prawdomówność to przedłużenie Twojej wolności do bycia sobą”. A poza tym bycie nieszczerym to ciągła szarpanina z samym sobą: „Osoby inne w środku niż na zewnątrz pozostają w ciągłym konflikcie wewnętrznym i często tracą kontakt z własnymi wartościami”.
2. Kolejna ważna rzecz to bycie maksymalnie otwartym
   • Otwartość prowadzi do prawdy i zaufania. Możemy otwarcie mówić o rzeczach, które nam się nie podobają, o tym, co wymaga zmiany lub naprawy. Możemy otwarcie rozmawiać o problemach, aż znajdziemy rozwiązanie i możemy ustalić, co robimy dalej.
3. Ray Dalio w swojej firmie mocno stawia na uczciwość: żeby samemu ją praktykować i wymagać jej od innych.
   • Osobom, które są inne w środku i na zewnątrz, brakuje uczciwości, są dwulicowe.
   • Dalio wyznaje ciekawą zasadę, żeby nigdy nie mówić o kimś czegoś, czego nie powiedziałbyś mu osobiście. Uważa, że krytykowanie kogoś za jego plecami jest bezproduktywne i pokazuje głęboki brak uczciwości. Zwyczajnie psuje atmosferę pracy i nie daje żadnych zmian.
4. Kolejnym bardzo ciekawym punktem jest stworzenie w firmie takiej kultury, w której dopuszcza się popełnianie błędów, ale nie toleruje się ich ignorowania oraz niewyciągania z nich wniosków.
   • Autor zachęca do optymistycznego nastawienia do błędów – to świetna okazja do nauki. A jeśli ktoś postrzega błędy jako wielkie nieszczęście, to tylko niepotrzebnie utrudnia życie sobie i innym i spowalnia rozwój firmy. Taka postawa prowadzi do małostkowości w firmie, a pracownicy będą obgadywać Cię za plecami.
   • Dalio pisze wręcz: nie odczuwaj przykrości z powodu błędów swoich lub innych – pokochaj je! Błędy są czymś naturalnym, należy się ich spodziewać, to pierwszy i najważniejszy etap uczenia się, a przeżywanie wyrzutów z ich powodu to nakładanie sobie niepotrzebnego ciężaru. Wiele osób jest przekonanych, że gdy popełnią jakiś błąd, to świadczy to o ich nieporadności; albo obawiają się kary (albo utraty nagrody) za popełnienie błędu. Wielu szefów denerwuje się na pracowników, że ci popełniają błędy. To bardzo nieproduktywna postawa.
   • Autor zachęca więc, żeby nie wstydzić się swoich lub cudzych słabości. Jak pisze, „słabości to jeden wielki zbiór szans na poprawę. Jeśli uda ci się rozwikłać zagadkę źródła tych słabości, odnajdziesz prawdziwy klejnot – zdolność unikania w przyszłości powodowanych nimi błędów”. Wszyscy mamy słabości, ale tych, którzy rozpoznają je u siebie, od tych, którzy przymykają na nie oczy – dzieli przepaść.
   • Dalio zachęca, żeby obserwować powtarzające się wzorce błędów, by móc stwierdzić, czy są one efektem słabości, czy może wynikiem braku wiedzy lub wad charakteru. Wiedzę zawsze można uzupełnić, z charakterem już gorzej.
   • Zachęca też do tego, żeby uczyć swoich pracowników, jakie zalety ma uczenie się na błędach. W swojej firmie stworzył nawet coś takiego, jak lista problemów, która przypomina procedurę postępowania z błędami: należy wydobyć je na powierzchnię, zdiagnozować, zastanowić się, co można zrobić inaczej, lepiej, a wnioski spisać.

Aby dobrać odpowiednich ludzi

Podstawowa zasada: „Pamiętaj, że niemal wszystko, co dobre w firmie, jest zasługą kooperacji z kompetentnymi pracownikami, działającymi w rozwiniętej kulturze”.

1. Pierwsza sprawa to dopasowanie osoby do danego stanowiska lub projektu. Musisz wiedzieć, jakich cech potrzebujesz na danym stanowisku, a następnie wybrać taką osobę, która będzie takie cechy posiadać. Dlatego tak ważne jest dobre przygotowanie się do rekrutacji, szkolenia i oceniania pracowników.
2. Dalio zachęca, żeby szukać rzetelnych, kompetentnych pracowników, którzy będą dążyć do osiągania jak najlepszych wyników. Liczą się przede wszystkim wartości. Jeśli dana osoba postrzega pracę jako nielubianą, ale konieczną harówkę, podejmowaną tylko dla pieniędzy, nie zatrudniaj takiej osoby. Szukaj ludzi, którzy chcą dołączyć do Twojej firmy i razem z Tobą realizować ważną misję. Zatrudniaj ludzi, którzy podzielają Twoje wartości. Dla Dalio ogromne znaczenie mają: dążenie do doskonałości i prawdy, silne poczucie osobistej odpowiedzialności za swoje obowiązki, mocny charakter, który określa jako gotowość do podejmowania trudnych wyzwań.
3. Nie próbuj kontrolować ludzi, wydając im rozkazy. Kontrolowanie ludzi kończy się jedynie tym, że pracownicy i tak będą łamać Twoje polecenia, gdy tylko nie będziesz patrzył. W konsekwencji staną się bierni, niesamodzielni i zależni od Ciebie. Jak to pięknie ujął autor:

   
   „(…) największa władza, jaką możesz sprawować nad inteligentnymi ludźmi – i największy wpływ, jaki oni będą mieli na Ciebie – pochodzi z ciągłego dialogu na temat tego, jaki jest stan faktyczny, jaki jest stan oczekiwany, i jakie rozwiązania dają nadzieję na najszybsze przejście od jednego do drugiego”.
   

4. Dalio bardzo dużą wagę przykłada do odpowiedzialności: wymagaj od swoich ludzi odpowiedzialności i bądź wdzięczny za to, że oni również Ciebie do tej odpowiedzialności pociągają. Sam przyjmuj odpowiedzialność i oczekuj tego od innych.
5. Co zrobić, gdy pracownik nie wywiązuje się w pełni ze swoich obowiązków? Zastanów się, czym jest to spowodowane: nie został on wystarczająco przygotowany (zawiodło przeszkolenie) czy brakuje mu zdolności? Wiedzę da się łatwo uzupełnić, brak wrodzonych zdolności już nie.
6. Dawaj pracownikom wędkę, a nie rybę. Oznacza to, że ciągłe mówienie im, co mają robić, to złe rozwiązanie. Szkol ich i stopniowo wypuszczaj na głębsze wody. Jednocześnie czasem lepiej jest pozwolić im popełnić błędy, aby mogli się na nich uczyć, niż podpowiadać im od razu gotowe rozwiązania.
7. Regularnie udzielaj jasnych i uczciwych informacji zwrotnych oraz zachęcaj do dyskusji na ich temat. Zachęcaj również pracowników do dzielenia się swoimi wątpliwościami, problemami i razem je analizujcie. W ten sposób zbudujesz w firmie kulturę odpowiedzialności. Pozwoli Wam to szybciej wychwytywać problemy, znajdować lepsze rozwiązania. Problemy to paliwo rozwoju.

Poza tym w książce Zasadyznajdziesz wiele reguł, które Ray Dalio stosuje w swojej firmie i swym życiu. Może z niektórymi się nie zgodzisz, inne mogą Cię mocno zainspirować, a jeszcze inne wywrócić Twój umysł do góry nogami. Czytając je, pamiętaj o 3 ważnych pytaniach:

• Czego chcesz?
• Jaki jest stan rzeczywisty?
• Co w związku z tym powinieneś zrobić?

Chcesz wejść na wyższy poziom?

Pobierz listę 52 książek biznesowych
na 52 tygodnie roku

Co zyskasz:

• spokój – przestaniesz się zastanawiać, co czytać,
• prestiż – dołączysz do przedsiębiorców, którzy chcą rozwijać swój biznes,
• pewność – znajdziesz w tych książkach porady, które można wykorzystać w polskich realiach małej firmy, a nie w oderwanych od rzeczywistości światowych korporacjach.

POBIERAM »
Pobierając materiały, wyrażam zgodę na otrzymywanie newslettera i informacji handlowych od Coraz Lepszej Firmy.
Mogę cofnąć zgodę w każdej chwili. Dane będą przetwarzane do czasu cofnięcia zgody.

Justyna Królak

Pasjonatka lektur rozwojowych, biznesowych i ciągłego doskonalenia. Przez wiele lat szefowa Klubu Książki Tolle.pl. Prywatnie jest szczęśliwą żoną Coraz Lepszego Szefa.